Vervlogen- geuren in kleuren. Tentoonstelling Mauritshuis

Valt het leven van de zeventiende eeuw in geuren te vangen? Wat was de relatie tussen geur en gezondheid, tussen geur en religie? In de tentoonstelling Vervlogen- geuren in kleuren in het Mauritshuis geven ze antwoorden op deze vragen. Een tentoonstelling om zeker te gaan zien!

Tentoonstelling over zoete parfums en vreselijke stank in de 17de eeuw

Geuren hebben een directe impact op ons gemoed. Ze dringen door tot de diepste lagen van ons (onder)bewustzijn. De tentoonstelling Vervlogen – geuren in kleuren gaat over de verbeelding van geur en reuk in de Hollandse en Vlaamse kunst van de zeventiende eeuw, over de zintuigen, over geuren van het verleden en over de aromatische connotaties van kunstwerken. Geur is ongrijpbaar, maar via reuk toch waarneembaar. Geurende bloemen en parfums, stinkende grachten en onwelriekende lichaamsluchtjes, nieuwe geuren uit de verre wereld (specerijen, tabak, koffie, thee), ziekmakende geuren, de verdwenen geuren van bleekvelden, oude ambachten en meer.

Vragen over geur

Valt het leven van de zeventiende eeuw in geuren te vangen? Wat was de relatie tussen geur en gezondheid, tussen geur en religie? Wat zien we hiervan terug in de kunstwerken? Vragen over geur, waarneming en verbeelding vormen de leidraad van deze zoektocht die een ander perspectief hoopt te bieden op de kunst uit die tijd.

Vervlogen- geuren in kleuren in Mauritshuis in Den Haag

Het Mauritshuis presenteert sinds 11 februari 2021 de tentoonstelling Vervlogen – geuren in kleuren. Wanneer de musea weer open kunnen zullen bezoekers kunnen ruiken aan de frisse schone was in een interieur van Pieter de Hooch, aan zomer- en winterparfums in zilveren 17de-eeuwse pomanders, maar ook aan de afschuwelijk stinkende Amsterdamse grachten op een stadgezicht van Jan van der Heyden. 

Er valt echt wat te ruiken

Want in de tentoonstelling valt ook écht wat te ruiken; met (corona-proof) dispensers kan de bezoeker verschillende geuren uit de kunst opsnuiven – geurig én stinkend.

Zien en lezen

Op 23 februari kon ik online de tentoonstelling bezoeken tijdens een persbijeenkomst, waarvoor ik twee dispersers met geuren kreeg thuisgestuurd. Hierdoor kon ik vanuit huis de geur ruiken die bij schilderijen hoorden en ik ontving van Uitgeverij Waanders & de Kunst het bijbehorende boek Vervlogen- geuren in kleuren.

Online persbijeenkomst:

Tijdens de online persbijeenkomst gaf Conservator Ariane van Suchtelen een online rondleiding langs de tentoonstelling. We werden rondgeleid langs de schilderijen uit de 17de eeuw, waarbij waarneming en dan in dit geval reuk vooraan staat.

Bij verschillende schilderijen kan je de geur de past bij het schilderij dus ook zelf waarnemen. Bijvoorbeeld bij het schilderij van Jan van de Heyden. Op het schilderij zie je het Amsterdamse stadsgezicht. Hij laat de bebouwing gedetailleerd in beeld zien, maar ook de bedrijvigheid van de stadsbewoners. Het houten gebouwtje dat aan de brug is getimmerd, is een privaat: en openbaar toilet dat rechtstreeks op de gracht losse. Ernaast veegt een straatveger de paardenmest op een hoop veegt terwijl d vrouwen de was doen in het vieze water. Voor deze mensen was deze geur, de stank van de gracht dagelijkse werkelijkheid was, terwijl wij deze geur niet meer kennen. Je kan je misschien nu wel al een voorstelling maken hoe het daar geroken moet hebben!

Maar ook de geur van Pomander kan je ruiken bij het betreffende schilderij en let op, als je goed oplet zie je de Pomander op meer schilderijen voorbij komen. Pomanders waren echte modeaccessoires, gemaakt van bijzondere materialen zoals zilver. De geuren uit de Pomander verspreiden zich in de neus. Als parfum, maar ook om vieze geurtjes te verbloemen.

Je gaat heel anders kijken naar schilderijen

Het mooie aan de tentoonstelling vind ik dat je heel anders naar schilderijen gaat kijken. Zie bijvoorbeeld het schilderij Stilleven met bloemen en vruchten van Abraham Mignon. Je ziet bloemen en denkt aan de geur van bloemen, maar je ziet ook fruit, rot fruit als meloen en pruimen waar de beesten uit komen. Zie je dit, dan ruik je automatisch ook de geur van dit rottend fruit.

Of wat dacht je van het schilderij van Pieter de Hoog- Binnenhuis met vrouw bij een linnenkast. Bij de foto lees je ‘In een brandschoon huis staan twee vrouwen bij een geopende linnenkast – ze halen de stapels linnengoed uit de kast of leggen ze erin. De glanzende tegelvloer lijkt pas gedweild. Een meisje speelt er met haar kolfstok. Op het schilderij van Pieter de Hooch komt de frisse geur van het gepoetste huis en de schone was je tegemoet. Door de geopende deur wordt ons een blik gegund op de straat buiten. Daar moet het heel anders geroken hebben.’

Het bijbehorende boek

Niet alleen de online persbijeenkomst was bijzonder, zo ook het boek vervlogen- geuren in kleuren. Het boek spreekt meteen aan door de prachtige kaft. Ik heb natuurlijk een ‘lichte’ voorkeur voor Vintage afbeeldingen en deze valt bij mij meteen helemaal in de smaak. Het boek alleen al is een plaatje om op de koffietafel neer te leggen, maar vergeet hem ook zeker niet te lezen. In het boek staan 10 verhalen over geur. Zo staat er een hoofdstuk in van Lizzie Mark over Geuren in Kunstwerken- het ontzichtbare verbeelden. Of ‘Wel Rieckend’ in de zeventiende eeuw- over hygiene en lichaamsgeuren van Bianca M. du Mortier. Maar ook wat in de tentoonstelling ook voorbij kwam, de Stadslucht door Jaap Evert Abrahamse.

Interessante verhalen

Naast interessante verhalen over onze waarneming ruiken en de prachtige foto’s van de tentoonstelling Vervlogen- geuren in Kleuren, vind je in dit boek ook een boekwijzer met geur. Zo kan je ook tijdens het kijken in het boek, de geur waarnemen.

Opening van deze tentoonstelling

De tentoonstelling Verloren- geuren in kleuren is een aanrader om te gaan zien. Nu zou het oorspronkelijk open gaan op 11 februari. Vanwege de verlenging van de corona-maatregelen blijft het Mauritshuis gesloten. Daarom zijn ze druk een digitale rondleiding te maken waarbij je een pakket thuis kan krijgen met 4 dispensers met geuren. om de geuren ook echt te kunnen waarnemen. Hou de website van het Mauritshuis in de gaten voor de mogelijkheden. De tentoonstelling is verlengt tot 29 augustus 2021, dus hopelijk kunnen we allemaal toch nog heen om de tentoonstelling zelf te zien en te beleven.

Bezoekadres

• Plein 29
• 2511 CS Den Haag
• 070 302 3456

Een boek vol prachtige foto’s

Maar ook het boek Vervlogen- geuren in kleuren is een aanrader. Het staat boordevol prachtige verhalen en foto’s. Een boek om heerlijk in te bladeren en te ontdekken.

Het boek is 24 x 30 cm en bevat 128 pagina’s. Waarvan 85 illustraties in kleur en 40 in zwart-wit
Luxe paperback
Met geurboekenlegger
ISBN 9789462623231
Nederlands
€ 23,95 Uitgeverij Waanders & de Kunst

Of te bestellen bij bol.com of misschien ook wel bij de lokale boekwinkels

foto’s lodiblogt uit het boek Vervlogen- geuren in kleuren/ affilate link

Meer artikelen

• Mode in Kleur: een verzameling kunstkaarten
• Genieten van grafisch vormgeving als toegepaste kunst
• Kunsthelden, het boek voor kinderen met interesse voor kunst